Zodra de overvaller in de zaak is, is het niet meer mogelijk de overval te voorkomen. Het enig dat nu nog rest is u zodanig te gedragen dat u de grootste kans heeft de overval met "zo min mogelijk kleerscheuren" te doorstaan. Dit gedrag wordt tijdens een training van Van Os /& Partners getraind met een rollenspelacteur. Op een zeer verantoorde wijze, wordt niet traumatiserend een stress-inprenting uitgevoerd. Deze methode, zo blijkt na duizenden deelnemers, zorgt ervoor dat de deelnemer tijdens een overeenkomstige stress-situatie het aangeleerde gedrag zulalen vertonen. De methode behandelt het gedrag volgens het RAAK-principe.Zie ook de vakbladen.
Rustig blijven,Aanvaarden,Afgeven,Kijken
�Van Os & Partners te Amsterdam
Training volgens RAAK-methode
Uit cijfers van de Centrale Recherche Informatie (CRI) blijkt dat het aantal overvallen op snackbars, cafetaria�s, pizzakoeriers en shoarmazaken de afgelopen jaren sterk is afgenomen. Die daling zou mede te danken zijn aan de betere voorlichting aan de horeca. MKB Nederland en de Kamers van Koophandel proberen ondernemers de hand te reiken door het houden van overvaltrainingen. In tien stappen worden ondernemers voorgelicht hoe ze met een overval moeten omgaan.
datum: 21 september 2000
Auteur: Christel Bollen
Om de overvaller rustig te houden en hem duidelijk te maken wat ze doet, herhaalt de onderneemster zijn woorden. 'Ik leg mijn ring op tafel.'
Stap 1
Weet wie uw tegenstander is
'Cafetaria�s en snackbars krijgen vooral met beginnende overvallers te maken. Veelal jonge jongens, die in groepjes plaatselijk of regionaal opereren. De beginner bereidt zich niet voor, komt doorgaans wel een keer bij u in de zaak om de situatie in te schatten. Hij gaat voor een buit tot enkele duizenden euro's. Alarmerend is dat zo�n overvaller wel gauw met minder tevreden is. Als hij bijvoorbeeld zeker weet dat bij u zevenhonderd euro valt te halen, komt hij ook.
Opvallend: het feit dat geldinstellingen (banken en dergelijke) steeds beter beveiligd zijn, leidt niet tot een toeloop bij snackbars en cafetaria�s. Dit in verband met de buitverwachting. De professionele overvaller, die zich op de geldinstellingen richt, verwacht miljoenen euro's. Dus hij komt zijn slag waarschijnlijk niet bij u slaan.�
Stap 2
Bepaal het ideaalbeeld van de overvaller
Loop eens door uw zaak met in uw hand het �ideaalbeeld� van de overvaller. Voldoet uw zaak daaraan, dan bent u een gewilde prooi. De overvaller wil het liefst zo snel mogelijk veel geld pakken, controle over u uitoefenen en naderhand niet gepakt worden. Elk onderdeel van dat beeld dat u als ondernemer kunt uitschakelen, verkleint de kans op een overval.�
Stap 3
Voldoe niet aan dat ideaalbeeld'
Zorg dus dat er niet (zichtbaar) veel geld in de kassa aanwezig is. Verspreid niet luid en duidelijk (ook niet via medewerkers) hoeveel geld er in uw zaak omgaat. Schaf een goede afroomkluis aan, met een hoge �indicatiewaardeberging�: zo�n kluis kan tot een weekomzet veilig en verzekerd opbergen. Laat uw geld dus ook in de zaak, neem het nooit mee naar huis. Ze weten u ook daar te vinden. Of neem een kluis met tijdvertrager of tijdslot en geef dit duidelijk zichtbaar met stickers aan, op verschillende plekken in uw zaak.
Houd bij het inrichten van uw zaak rekening met overzichtelijkheid. Zorg dat u en uw kassa vanaf de straat goed te zien zijn. Zorg ervoor dat uw klanten de deur niet kunnen afsluiten. Open en sluit uw zaak nooit alleen.
Vergroot de pakkans met camera�s. Zorg voor een goede camera, die een duidelijk portret van de overvaller kan schieten. Laat u adviseren over de juiste plek. Een goede plek kan de deurpost zijn. Monteer een camera op kniehoogte in de deurpost: een overvaller loopt in de regel met gebogen hoofd naar buiten en trekt bij de deur z�n bivakmuts af (hij gaat daar niet mee over straat).�
Stap 4
De RAAK-methode'
U hebt uw zaak onaantrekkelijk gemaakt voor geboefte dat snel geld zoekt. Maar u krijgt desondanks een overvaller over de vloer. Wat doet u? De grootste kans om de schade beperkt te houden, heeft u met de RAAK-methode. Rustig blijven, Aanvaarden, Afgeven en Kijken.
Rustig blijven en aanvaarden
Accepteer de overval. U heeft geen keus, doe wat de overvaller zegt. En heel belangrijk: laat de overvaller ook weten dat u doet wat hij zegt. Herhaal dus zijn woorden. Zegt hij: �Open de kassa, klootzak!� Dan zegt u: �Ik zal de kassa openen�. Dit om drie redenen. Ten eerste: u kalmeert de overvaller en eventuele andere aanwezigen en houdt de situatie in de hand. Ten tweede: de overvaller weet dat u doet wat hij zegt, in plaats van alarmslaan. Hij zal dus geen geweld gebruiken. Ten derde: u dwingt uzelf om goed te luisteren naar de overvaller en controleert of u hem goed begrijpt. Afgeven
Doe wat de overvaller zegt. Rek geen tijd, dat maakt de toch al gestresste overvaller onnodig agressief. Kijk ook naar zaken als de koelcel en kasten. U loopt de kans opgesloten te worden, dit gebeurt geregeld. Is uw koelcel van binnenuit te openen. Of kunt er alarmslaan? Kijken
Kijk de dader tijdens de overval niet recht aan. Dan veroorzaakt u een machtsconflict, waarvan hij agressief kan worden. Pas als de overvaller uw zaak verlaat kijkt u systematisch, van beneden naar boven. Schoenen, broek, trui, hoofd, eventuele sieraden of andere opvallende kenmerken. Een streepje bij 1 meter 75 op de deurpost helpt om de lengte van de dader in te schatten.�
Stap 5
Na de overval'
Sluit direct de deur af. Laat niemand erin en niemand eruit. Dit is het moment om de overval-alarmknop te gebruiken. Dus niet tijdens de overval. De politie werkt namelijk volgens een vast protocol. Zij krijgt de melding binnen, komt naar u toe en wacht buiten. Vervolgens belt de meldkamer u, om de melding te checken. De meldkamer stuurt u daarop naar buiten om de al aanwezige agenten op te halen. De gemiddelde overval duurt trouwens negentig seconden. De politie is nooit binnen die tijd ter plekke, dus is het niet zinvol om tijdens de overval de alarmknop te gebruiken. In de praktijk denkt u er waarschijnlijk niet eens aan. Ga tot slot niet alleen naar huis. Laat iemand meegaan.�
Stap 6
Het informeren van de politie
Het direct afsluiten van de deur na de overval is mede om te zorgen dat getuigen niet weglopen. U heeft ze nodig. Noteer eventueel naam en telefoonnummer. Laat geen pers binnen. Vertel de politie ook niet direct het schadebedrag. Dit om de volgende reden. Statistisch is de kans dat u opnieuw wordt overvallen het grootst binnen twee weken na de eerste overval. Vertelt u direct dat u vijfduizend euro mist, dan verschijnt dit ook in de pers. Dit kan andere overvallers op idee�n brengen. Zeg dat u een dag of twee nodig hebt om de schade te inventariseren. Na die tijd is het schadebedrag niet meer interessant voor de pers.U kunt hiervan afwijken, als u bijvoorbeeld voor tweehonderd euro bent overvallen en u wilt luid en duidelijk stellen dat er bij u niets te halen valt.�
Stap 7
Het signalement'
In de praktijk blijkt, dat een signalement direct na de overval heel moeilijk te geven is. De eerste waarneming is niet betrouwbaar. Details komen pas na enige tijd boven. Pak dan een leeg vel papier en schrijf alleen op wat u zeker weet. Al het andere kan de politie op het verkeerde been zetten. Gebruik ook geen signalementkaart van de politie. Overleg niet met collega�s of andere getuigen. Het gaat om �w waarneming.�
Stap 8
De nasleep'
Begin de verwerking met u te realiseren dat u slachtoffer bent. U bent de eerste tijd in een staat van verhoogde waakzaamheid. U heeft mogelijk last van herbelevingen op de gekste momenten, afgewisseld met periodes van ontkenning. Dan wilt u er niks meer over horen. Breng een bezoek aan Slachtofferhulp, kijk of het iets voor u is. Voelt u na een maand alleen ontkenning, of alleen herbeleving, zoek dan professionele hulp. Dit kan bijvoorbeeld via uw huisarts.�
Stap 9
Praat erover'
Blijf erover praten, al is het jaren geleden. Het went nooit. U bent bang gemaakt en vernederd en had de situatie niet meer in de hand. Uw zelfbeeld is geschokt, u kon niet voor uzelf en uw zaak opkomen. En uw maatschappijbeeld is geschokt: uw dorp, uw straat, uw zaak was niet zo veilig als u dacht. Praten kan hierbij helpen.Als mensen ernaar vragen, maak dan een reconstructie van de feiten. Maar vertel nooit aan zo maar iedereen wat er in u omging. Die mensen kunnen er niks mee en u schiet er zelf niets mee op. Bewaar dit voor mensen die dicht bij u staan of professionele hulpverleners.�
Stap 10
Tot slot
Een tip die we u niet willen onthouden: volg een overvaltraining. De training heeft tot doel een verandering in denkwijze te bewerkstelligen. De eerste opwelling is immers uw bedrijf met hand en tand tegen een overvaller te verdedigen. De methode die de training hanteert, geeft u echter de grootste kans dat de schade beperkt blijft. Uw bezittingen zijn immers verzekerd; de bedoeling is dat u en uw medewerkers zo min mogelijk schade oplopen. De ondernemers die de training volgden, vonden hem erg leerzaam. Zij gaven naderhand zonder uitzondering aan te geloven in de gebruikte methode. De training kent ook een traject van nazorg. Mocht u na het volgen van de training met een echte overval te maken krijgen, dan kunt u contact opnemen met de trainer voor een gesprek.
